Unia Europejska zaostrza przepisy dotyczące przejrzystości finansowej. Po dyrektywie DAC-7, która zobowiązała platformy sprzedażowe do przekazywania danych fiskusowi, nadchodzi kolejna rewolucja – DAC-8. Od stycznia 2026 roku organy podatkowe państw członkowskich UE otrzymają szczegółowe informacje o każdej transakcji kryptowalutowej dokonanej przez mieszkańców Wspólnoty. W Polsce zmiany te obejmą nawet 4 miliony osób.
Nowe przepisy nakładają obowiązek raportowania na szerokie grono podmiotów: giełdy, kantory, dostawców portfeli online, a nawet firmy zajmujące się tokenizacją aktywów. Każdy ruch użytkownika – zakup kryptowaluty za złotówki, wymiana na inną kryptowalutę, przelew między portfelami czy płatność za usługę – trafi do systemu fiskusa.
Platformy będą zobowiązane do gromadzenia danych identyfikacyjnych, takich jak imię, nazwisko, adres, data urodzenia czy numer identyfikacji podatkowej. Każda transakcja zostanie opisana z podaniem daty, wartości, rodzaju operacji i identyfikatorów portfeli. Co ważne, raportowaniu podlegać będą nie tylko nowe operacje, ale również konta aktywne na dzień 31 grudnia 2025 roku.
Ministerstwo Finansów szacuje, że w Polsce z kryptowalut korzysta od 3 do 4 milionów osób. Tymczasem deklaracje podatkowe PIT-38, dotyczące dochodów z krypto, w 2024 roku złożyło zaledwie około 20 tysięcy podatników. Oznacza to, że mniej niż 1% użytkowników rozlicza swoje zyski zgodnie z prawem. Podobna sytuacja ma miejsce globalnie – badania pokazują, że podatki płaci zaledwie ułamek inwestorów.
Od 2026 roku to się zmieni. Fiskus będzie porównywał dane z giełd i kantorów z deklaracjami podatkowymi obywateli. Jakiekolwiek rozbieżności staną się podstawą do wszczęcia postępowania kontrolnego i naliczenia zaległych podatków wraz z odsetkami.
Do tej pory częstą linią obrony podatników była niewiedza lub chaos w dokumentacji. Dyrektywa DAC-8 zamknie tę furtkę. Organy podatkowe otrzymają pełne zestawienia aktywności użytkowników – brak świadomości obowiązków czy „niepamięć” nie będą już skutecznym argumentem.
Oznacza to, że każdy inwestor powinien zacząć prowadzić dokładną ewidencję swoich operacji. Dokumentacja powinna obejmować charakter transakcji, jej wartość w złotówkach oraz potencjalne skutki podatkowe.
Dostosowanie się do nowych regulacji to także ogromne wyzwanie technologiczne i finansowe dla platform. Konieczne będzie wdrożenie systemów zdolnych do gromadzenia i przekazywania milionów rekordów transakcyjnych, a także procedur weryfikacji rezydencji podatkowej klientów.
Koszty dostosowania mogą przełożyć się na wyższe prowizje i opłaty dla użytkowników. Część mniejszych operatorów rozważa już ograniczenie działalności do krajów spoza UE, by uniknąć obciążeń wynikających z nowych regulacji.
Polscy użytkownicy kryptowalut mają kilkanaście miesięcy na dostosowanie się do nowych zasad. W praktyce oznacza to konieczność uporządkowania historii transakcji, zrozumienia obowiązków podatkowych i przygotowania się na pełną przejrzystość wobec fiskusa.
Od 2026 roku kryptowaluty przestaną być „szarą strefą” podatkową. Dla wielu inwestorów może to oznaczać wysokie zaległości, ale dla państwa – szansę na uszczelnienie systemu i dodatkowe wpływy do budżetu.
