Od początku 2025 roku obowiązuje nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zgodnie z którą tekstylia i odzież zużyta nie mogą trafiać do odpadów zmieszanych. Tymczasem zamiast rozwoju sieci zbiórki odzieży, mieszkańcy wielu miast stracą jeden z najbardziej dostępnych kanałów – kontenery Polskiego Czerwonego Krzyża. Organizacja zapowiedziała ich likwidację.
Powodem wycofania pojemników na odzież jest wypowiedzenie umowy przez firmę Wtórpol, która odpowiadała za odbiór darów. Jak podaje PCK, jakość przekazywanej odzieży uległa znacznemu pogorszeniu, a kontenery coraz częściej wypełniane są tekstyliami, które nadają się jedynie do utylizacji. Tymczasem celem organizacji jest zbiórka odzieży używanej, w dobrym stanie – zdatnej do ponownego użytku, nie odpadów.
Nowe przepisy zobowiązują gminy do zapewnienia przynajmniej jednego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), w którym mieszkańcy mogą bezpłatnie pozostawić tekstylia. Problem w tym, że dla wielu osób dostarczenie odpadów do PSZOK-u jest niewygodne lub wręcz niemożliwe, co prowadzi do nielegalnego pozbywania się zużytej odzieży albo wrzucania jej do pojemników, które miały służyć innym celom.
W efekcie PCK, zamiast prowadzić działania pomocowe, zmuszone jest ponosić rosnące koszty utylizacji. Jak zauważają przedstawiciele organizacji, taka sytuacja zagraża sensowi istnienia systemu zbiórek prowadzonych przez sektor społeczny.
Na razie tylko nieliczne miasta – jak Łódź – wdrażają alternatywne rozwiązania w postaci własnych kontenerów na tekstylia. Inne, jak Kraków, Wrocław czy Rzeszów, ograniczają się do przyjmowania odpadów wyłącznie w PSZOK-ach, argumentując brak działań względami finansowymi. Niektóre samorządy zapowiadają mobilne zbiórki lub dopiero analizują skalę problemu.
Zmiana prawa miała uporządkować gospodarkę odpadami tekstylnymi. W praktyce jednak zrzucenie odpowiedzialności wyłącznie na mieszkańców i organizacje społeczne, przy ograniczonej infrastrukturze komunalnej, prowadzi do chaosu. PCK alarmuje: bez systemowego wsparcia i realnego zaangażowania gmin, idea recyklingu tekstyliów i wspierania potrzebujących może zostać poważnie osłabiona.
